آیت الله مصباح موسوی

خدمات دینی مرحوم آیت الله مصباح موسوی (قدّس سرّه)

مرحوم آیت‌الله مصباح در زمان حیات مبارک خود سعی وافری به امور دینی داشتند و بخش زیادی از امکانات و وقت خود را صرف فعالیت‌های دینی و ترویج شعائر الهی کردند. در نتیجۀ توجّه و عنایت آن مرحوم مراکز و خدمات زیر در دورۀ حیات‌شان تأسیس شد و در مرور زمان بر اثر تقاضا و نیازهای مراجعان گسترش یافت:

مجتمع خیریّه امام هادی (علیه‌السلام)

یکی از خدمات منحصر به ‌فرد مرحوم آیت‌الله مصباح مجتمع خیریّه حضرت امام هادی (علیه‌السلام) است. محل این مجتمع درگذشته حسینیۀ مرحوم رجب‌بهادر و تولیت آن با معتمد محل بود. در ایام حیات مرحوم حضرت آیت‌الله حاج سیّد ‌اسد‌الله مصباح (ره)، تولیت حسینیه در اختیار ایشان قرار داشت. سپس تولیت حسینیه به مرحوم حاج سیّد مرتضی مصباح (ره) انتقال یافت. بعد از وفات ایشان، مرحوم آیت‌الله حاج سیّد محمّدحسین مصباح (ره) متولی حسینیه مذکور شدند. ساختمان حسینیه که باگذشت زمان خراب ‌شده و به‌‌صورت غیر‌ قابل استفاده درآمده بود، با خرید چند باب منزل و مغازه به‌‌وسیلۀ ایشان، توسعه ‌یافت و با بنای جدید و مدرن به نام مبارک حضرت امام علی بن‌محمّد الهادی (علیه‎‌السلام) نام‌گذاری گردید.

احساس مرحوم حاج ‌آقا این بود که در بین ائمه (علیهم‌السلام) نام امام هادی (علیه‌السلام) خیلی غریب است و به‌همین دلیل ایشان این مجتمع را بنام آن امام (علیه‌السلام)، نام‌گذاری کردند. به پیروی از حاج‌ آقا مراکز دیگری که بعدها اخوی تأسیس ‌کردند مانند شبکه‌های ماهواره‌ای همه‌ را بنام آن امام (علیه‌السلام) نام‌گذاری کردند. همانند هادی‌تی‌وی و تلویزیون هادی و… (مصاحبه با حاج آقای سید محمد‌رضا مصباح موسوی، 7 بهمن‌ماه 1397ش).

حسینیه امام هادی (علیه‌السلام)

حسینیۀ بخشی از مجتمع امام هادی (علیه‌السلام) است. طبق نظر واقف (مرحوم رجب بهار)، همه ساله در دهۀ نخست محرم مجلس عزای حضرت امام حسین (علیه‌السلام) و اطعام مؤمنین در این محل برگزار می‌شود. در غیر ایام خاص، از آن حسینیه جهت خدماتی همچون پرداخت شهریّه طلّاب، امور خیریّه و … استفاده می‌شود.

راه‌اندازی صدها مسجد، حسینیه و حمّام

مرحوم آیت‌الله مصباح موسوی اهتمام بسیار جدّی به ساخت بناهای عمومی، مورد نیاز مردم و به‌خصوص بناهای مذهبی داشتند. آن مرحوم در طول عمر مبارک خود تلاش می‌کردند در حدّ توان برای تعمیر و ساخت بناهای مذهبی نیز کمک کنند. در صد سال گذشته صدها مسجد، حسنیه، حمام و … با کمک بیت آیت‌الله مصباح ساخته و یا تعمیر شده است اما از آنجا که آن مرحوم علاقه‌ای به ثبت این موارد و تبلیغ برای فعالیّت‌های دینی و خدماتی خود نداشتند، این نوع کمک‌ها و فعالیّت‌ها ثبت نشده است. در اینجا برای نمونه به دو مورد اشاره می شود:

مسجد فیل: مسجد فیل واقع در خیابان نواب صفوی فعلا مورد استفاده عموم مردم و محل بسیار مناسب برای فعالیّت‌های فرهنگی و دینی است.

حسینیه امام هادی (علیه‌السلام): از محل این حسینیه واقع در کوچه حاج ابراهیم به عنوان خیریّه، حسینیه، زائر‌سرا، درمانگاه، بیمارستان و … استفاده می‌شود.

مؤسّسه عالی ثامن‌الأئمّه (علیه‌السلام)

بعد از تثبیت برنامۀ امتحان ماهیانه در حوزۀ علمیه مشهد، بحث روش‌های پرثمر تحصیل طلّاب مطرح شد. زیرا در خلال برنامۀ امتحان ماهانه در طول سال‌های متمادی، اساتید متوجّه شده بودند که بیشتر طلّاب آن‌گونه که باید نمی‌دانند چگونه باید درس بخوانند. برخی نیز با منابع تکمیلی دروس حوزه ارتباط و آشنایی خوبی نداشتند. با این وضعیت حوزۀ علمیّه نمی‌توانست مجتهد و استاد برجسته تربیت کند. با هدف رفع این مشکل حاج باقر آقا (حفظه‌الله) طرح تأسیس مدرسۀ عالی ثامن‌الأئمّه (علیه‌السلام) را به مرحوم آیت‌الله مصباح (ره) پشنهاد کردند و ایشان نیز از آن طرح استقبال کردند.

برای تکمیل طرح با برخی از مراجع و اساتید برجستۀ آن زمان مشورت و نظر مشورتی اعاظم ذیل نیز گرفته شد: مرحوم آیت‌الله حاج ابو‌القاسم روحانی، مرحوم آیت‌الله جعفری کاشمری، مرحوم آیت‌الله سیّد ابراهیم حجازی، مرحوم آیت‌الله عبّاس‌نژاد، حضرت آیت‌الله باقری و حضرت آیت‌الله حاج شیخ مصطفی اشرفی. با پایان‌یافتن مشورت‌های لازم، مدرسۀ عالی تخصصی ثامن‌الأئمّه علیه‌السلام در سال 1375ش. تشکیل گردید.

اهتمام ویژه به تحصیل و معیشت طلّاب

مرحوم آیت‌الله مصباح به تحصیل و معیشت طلّاب اهمّیت قائل بودند و معیشت را عامل مهمّی در ادامۀ تحصیل طلّاب می‌دانستند. ایشان به همین دلیل در جهت حلّ مسائل معیشتی طلّاب تلاش می‌کردند. بر‌قراری شهریّه ثابت یکی از خدمات مهم آن مرحوم در حلّ مسائل معیشتی طلّاب بود. کمک‌های مالی، تأمین مسکن، تأسیس درمانگاه و کمک درمانی، دفتر گره‌گشایی مالی و … همه در راستای حل معیشت طلّاب بود.

مرحوم آیت‌الله مصباح در جهت تحصیل و تشویق طلّاب نیز خدمات زیادی ارائه کردند. امتحان ماهانه و پرداخت شهریّه فوق‌العاده، تأسیس مؤسّسۀ تخصصی ثامن‌الأئمّه (علیه‌السلام) با اساتید و امکانات خوب و مدرسه اهل‌البیت (علیهم‌السلام) با امکانات و تغذیه و به‌خصوص تشویق طلّاب ممتاز و قدردانی از آن‌ها، گام‌هایی بزرگی بود که آن مرحوم برای تشویق طلّاب به درس و بحث برداشتند و در این زمینه به مرور زمان موفقیّت‌های زیادی به‌دست آوردند.

تشکیل گروه‌های تبلیغی دوار و ثابت

مرحوم آیت‌الله مصباح در امر تبلیغ نگاۀ ویژۀ داشتند. ایشان معتقد بودند که هدف از تحصیل در حوزه، تبلیغ و تدریس و خدمت به جامعه است. طلّاب بعد از پایان دورۀ تحصیل باید به تبلیغ و تدریس اشتغال داشته باشند. آن مرحوم تلاش می‌کردند در حدّ توان خود در این زمینه به طلّاب کمک کنند. تشکیل گروه‌های تبلیغی برای فعالیّت در محلات اطراف مشهد که تا هنوز ادامه دارد، یکی از خدمات مهم تبلیغی آن مرحوم است. جدا از این مسئله، ایشان اهتمام جدی داشتند تا از سفرهای تبلیغی در ماۀ مبارک رمضان و ماه‌های محرّم و صفر در مناطق محروم حمایت کنند. همچنین ایشان کوشش می‌کردند در حد توان از مبلّغین ثابت و مستقر در مناطق محروم حمایت کنند. سیره و روش آن مرحوم در حمایت از سفرهای تبلیغی همچنان ادامه دارد.

تأسیس مدرسۀ علمیّۀ اهل‌­البیت (علیه‌السلام)

مدرسه اهل‌البیت (علیه‌السلام) با همّت والای دانشمند معظم حضرت آقای لطفی نماینده تامّ‌الإختیار مرحوم آیت‌الله العظمی خویی (رحمت­‌الله علیه) و با مساعدت‌های پیگیر مؤسّس محترم از ابتدای تأسیس تحت اشراف بیت مرحوم آیت‌الله مصباح موسوی اداره می‌شد. در این مدرسه اضافه بر طلّاب ایرانی که از میان داوطلبان ممتاز انتخاب می‌شدند، جمعی از طلّاب غیر ایرانی از کشورهای مختلف نیز حضور داشتند که تحت برنامه‌های ویژۀ درسی برای خدمت در کشورهای خود آموزش می‌دیدند.

 پایگاه اطّلاع‌رسانی شیعه سِرچ

پایگاه اطّلاع‌رسانی شیعه سرچ، از جمله مراکز فرهنگی وابسته به مجتمع خیریّه امام هادی (علیه‌السلام) است. پایگاه اطّلاع رسانی  Shiasearch بزرگ‌ترین دایرکتوری تخصّصی پایگاه‌های شیعی در اینترنت است. این پایگاه تمامی مطالب و اطّلاعات موجود در پایگاه‌های شیعی را در قالب دسته‌بندی‌های بدیع و گسترده به زبان‌های فارسی، عربی، انگلیسی و اردو در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد. در صفحه اول هر کدام از زبان‌ها چند نوع طبقه‌بندی وجود دارد، از جمله:

طبقه‌بندی اول: مطالب ارائه شده در پایگاه‌های شیعی بر اساس شکل فیزیکی آن‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند:

کتاب‌ها، مقاله‌ها، مجله‌ها، نرم‌افزارها، مطالب صوتی، فیلم‌ها و تصایر.

طبقه‌بندی دوم: در این طبقه‌بندی مطالب بر اساس موضوع، فهرست شده است تا کاربر به راحتی بتواند موضوع مورد نظر را ملاحظه و مطالب ذیل آن را بررسی کند. برخی از عنوان‌های موجود در این دسته‌بندی عبارتند از: قرآن، حدیث، پیامبر (صل‌الله علیه و آله و سلم)، اهل‌بیت (علیهم‌‌السلام)، دعاها، زیارات‌، تاریخ، عقاید، احکام عبادی، اخلاق، علوم دینی و…

طبقه‌بندی سوم: در این دسته‌بندی به اطّلاع‌رسانی دربارۀ شخصیّت‌های دینی، پایگاه‌های شیعی، مؤسّسات و مراکز، امکانات و خدمات، گفت‌وگوها مناظرات، کتابخانه‌ها و پرسش و پاسخ پرداخته شده است.

طبقه‌بندی چهارم: مطالب این بخش بر اساس جنسیّت و گروه‌های مختلف سنّی دسته‌بندی شده است. عناوین موجود در این بخش عبارتند از: کودکان، نوجوانان، جوانان و زنان. گستردگی و تنوّع این دسته‌بندی‌ها و طبقه‌بندی‌ها سبب می‌شود تا کاربر با صرف کمترین زمان به کامل‌ترین اطّلاعات دست یابد.

استقبال روز‌افزون مراجعه‌کنندگان از سراسر جهان به ویژه کشورهای عربی، آمریکا و اروپا به پایگاه: Shiasearch و موفقیّت این پایگاه در احراز رتبۀ نخست خدمات اطّلاع‌رسانی در نهمین نمایشگاه بین‌المللی اطّلاع‌رسانی و فرهنگ، بیانگر اهمّیت کار و ضرورت پرداختن هرچه بیشتر به مقوله اطّلاع‌رسانی در زمینه‌های مختلف است. این پایگاه از طریق نشانی زیر قابل دسترسی است: WWW.Shiasearch.com

مرکز تلفنی پاسخگویی به سؤالات شرعی

مرکز تلفنی پاسخگویی به سؤالات شرعی یکی از بخش‌های ثابت در بیت آیت‌الله مصباح است و از ساعت 8 صبح تا 8 شب با هفت خط تلفن و با حضور تعدادی از فضلای حوزه پاسخ‌گوی مسایل گوناگون شرعی، استخاره و بعضاً مشاوره و حل برخی از مشکلات خانوادگی است. فضلای حاضر در این بخش مسلط به احکام شرعی‌اند. روزانه صدها تماس تلفنی در این زمینه بر‌قرار شده و پاسخگویان به صدها تماس تلفنی پاسخ می‌دهند. در این بخش تماس‌های فراوانی برای استخاره وجود دارد و افراد مجرب جواب‌گوی نیاز تماس‌گیرندگان و مراجعان در این قسمت هستند. 

دفتر پاسخ‌گویی حضوری به سؤالات شرعی

از زمان افتتاح بیت آیت‌الله مصباح، دفتر پاسخ‌گویی به سؤالات شرعی در این مجموعه به پاسخگویی در ارتباط با مشکلات شرعی مراجعین فعالیّت می‌کند. این بخش یکی از قسمت‌های ضروری بیت آیت‌الله مصباح است که به رفع نیاز مراجعین می‌پردازد. در این دفتر معمولا دو نفر از متخصصین مسایل شرعی حضور دارند و به سؤالات مراجعین پاسخ می‌گویند.

اعزام مبلغ

یکی از خدمات مهم آیت‌الله مصباح اعزام مبلغ به شهرستان‌ها و روستاهای مناطق مختلف بود. این برنامه که با هدف فراهم کردن زمینۀ خدمت طلّاب به جامعه و تقویت بنیۀ دینی و اعتقادی مردم ساکن در روستاها طرّاحی شده بود، به صورت هفتگی و ماهانه اجرا می‌شد. در قالب این برنامه مبلغانی آگاه از سوی دفتر به مناطق مورد نیاز اعزام می‌شدند. اعزام مبلغ به مناطق مختلف هنوز هم ادامه دارد. خدمات در این بخش به صورت‌های دیگر نیز صورت می‌گیرد، همانند مساعدت به روحانیون مستقر، تأمین کتاب و منابع مورد نیاز، تعمیر مساجد و حسینیه‌ها، کمک به هیآت مذهبی و… (صحیفه اخلاص ص 26.)

سایت الهادی در راستای معرفی مرحوم آیت الله سید محمد حسین مصباح موسوی و تجلیل از شخصیت و خدمات ماندگار آن مرحوم ایجاد شده است.